Χορτοφαγία στον θηλασμό: Διαιτολογικές συστάσεις

Η θέση πολλών μεγάλων διαιτολογικών συλλόγων, όπως των Η.Π.Α. και του Καναδά, υποστηρίζει πως η χορτοφαγία στον θηλασμό μπορεί να υποστηριχτεί με ασφάλεια. Τα παιδιά που θηλάζονται από σωστά διατρεφόμενες μητέρες, που ακολουθούν μια χορτοφαγική διατροφή, μεγαλώνουν και αναπτύσσονται κανονικά. Μάλιστα, έχει φανεί πως το γάλα των χορτοφάγων μητέρων που καταναλώνουν βιολογικά προϊόντα, περιέχει χαμηλότερα επίπεδα περιβαλλοντολογικών τοξινών σε σχέση εκείνο των κρεοφάγων θηλαζουσών.

Ο αποκλειστικός θηλασμός (χωρίς καμία προσθήκη υποκατάστατου ή ροφήματος ή στερεάς τροφής) αποτελεί τον ιδανικό τρόπο σίτισης του νεογνού έως την ηλικία των 6 μηνών. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συνιστά τη συνέχιση του θηλασμού, με σταδιακή προσθήκη στερεών τροφών, μέχρι την ηλικία των 2 ετών.

Πλεονεκτήματα θηλασμού

Ο θηλασμός παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη ένα βρέφος, στην πιο αφομοιώσιμη μορφή τους. Το μητρικό γάλα είναι δωρεάν, αποστειρωμένο, φρέσκο, βρίσκεται πάντα στη σωστή θερμοκρασία, ενώ ταυτόχρονα βοηθάει στο συναισθηματικό δέσιμο μητέρας και βρέφους. Τα πλεονεκτήματά του είναι περισσότερα, για τα παιδιά που θηλάζουν για τουλάχιστον 6 μήνες από τη γέννησή τους. Τα παιδιά που θηλάζουν, αποκτούν δυνατότερο ανοσοποιητικό σύστημα, έχουν καλύτερες μαθησιακές δεξιότητες και υποφέρουν λιγότερο από αλλεργίες. Επιπλέον, έχουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας στην διάρκεια της ζωής τους. Από την άλλη πλευρά, οι μητέρες που θηλάζουν έχουν μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου (στήθους, μήτρας, ωοθηκών) και διαβήτη τύπου ΙΙ.

Ενεργειακές ανάγκες

Στην περίοδο του θηλασμού, το σώμα «δαπανά» περισσότερες θερμίδες (για την παραγωγή 100ml μητρικού γάλακτος, καταναλώνονται από την μητέρα 85 θερμίδες). Ενεργειακά, οι ανάγκες των θηλαζουσών γυναικών που ακολουθούν μια διατροφή βασισμένη στην χορτοφαγία, είναι ίδιες με αυτές των γυναικών που καταναλώνουν κρέας. Κατά μέσο όρο, οι θηλάζουσες γυναίκες χρειάζονται 500 επιπλέον θερμίδες καθημερινά το 1ο εξάμηνο μετά τη γέννα. Ενώ το 2ο εξάμηνο του θηλασμού, που η παραγωγή γάλακτος ελαττώνεται, μειώνονται αντίστοιχα και οι ενεργειακές τους απαιτήσεις.

Θρεπτικά συστατικά

Κατά την περίοδο του θηλασμού, οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά αυξάνονται ελαφρώς σε σχέση με την εγκυμοσύνη. Κυρίως σε βιταμίνες όπως η E, η C, η B2, η B6, η B12. Επίσης, αυξάνονται οι ανάγκες για ιχνοστοιχεία, όπως ο ψευδάργυρος, το ιώδιο και το σελήνιο. Για αυτόν το λόγο, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά. Εξαίρεση αποτελεί ο σίδηρος. Οι ανάγκες των γυναικών που θηλάζουν σε σίδηρο μειώνονται, λόγω της έλλειψης έμμηνου ρύσεως. Η διατροφή της μητέρας πάντως, αντικατοπρίζεται στις βιταμίνες και τον τύπο των λιπαρών που περιέχει το μητρικό γάλα.

Τα θρεπτικά συστατικά στα οποία θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή οι χορτοφάγες θηλάζουσες και ιδιαίτερα οι vegans, είναι: Οι βιταμίνες Β12 και, D και τα ω-3 λιπαρά οξέα. Ανεπάρκειες σε αυτά τα συστατικά έχουν βρεθεί σε βρέφη, οι μητέρες των οποίων δεν ακολουθούσαν τις συνιστώμενες οδηγίες της χορτοφαγικής διατροφής.

Σχετικά με την Β12 που περιέχεται στο μητρικό γάλα, σε κάποιες έρευνες (Specker και συνεργάτες) φαίνεται πως η καθημερινά προσλαμβανόμενη Β12, να είναι πιο σημαντική, σε σχέση με τις αποθήκες της Β12 στην θηλάζουσα. Οι ίδιοι ερευνητές υποθέτουν ότι αυτό συμβαίνει διότι η πρόσφατα απορροφήσιμη Β12, είναι εκείνη μεταφέρεται στο μητρικό γάλα και όχι αυτή που περιέχεται σε αποθήκες. Για τον λόγο αυτό, μέχρι να ξεκαθαριστεί ερευνητικά το θέμα, καλό θα ήταν να υπάρχει σε καθημερινή βάση, πρόσληψη της χορτοφάγου θηλάζουσας σε Β12.

Για την κάλυψη των αναγκών της θηλάζουσας σε ιώδιο, η American Thyroid Association προτείνει καθημερινή λήψη συμπληρώματος 150μg ιωδίου. Αυτή η ποσότητα συνήθως περιέχεται στα πολυβιταμινούχα συμπληρώματα που χορηγούνται σε θηλάζουσες. Η συνιστώμενη πρόσληψη ιωδίου για τις θηλάζουσες μητέρες φτάνει τα 290μg.

Χορτοφαγία στον θηλασμό: Συμβουλές

Αποφύγετε τις υποθερμικές δίαιτες, γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη παραγωγή μητρικού γάλακτος.
Μην παραλείπετε την κατανάλωση πηγών πρωτεΐνης. Η συνιστώμενη δοσολογία πρωτεΐνης για τις θηλάζουσες φτάνει τα 1.1 γραμ. πρωτεΐνης/κιλό σωματικού βάρους.
Αυξήστε την κατανάλωση πηγών λινολενικού οξέος. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης, συμπληρώματα μικροάλγης που περιέχουν ω-3 λιπαρά DHA.
Αν δεν καταναλώνετε επαρκή ποσότητα γαλακτοκομικών προϊόντων ή/ και αυγών, καταναλώστε συμπλήρωμα βιταμίνης Β12.
Καταναλώστε συμπλήρωμα βιταμίνης D (τουλάχιστον 600IU). Σε περίπτωση που δεν εκτίθεστε στον ήλιο και δεν καταναλώνετε τρόφιμα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D.

Βιβλίο χορτοφαγίας

Αν σας ενδιαφέρει να μάθετε περισσότερα για μια χορτοφαγική διατροφή, μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο χορτοφαγικό βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, το 2013 με τίτλο: Κρέας; Όχι ευχαριστώ: Οδηγός διατροφής για χορτοφάγους, από τις εκδόσεις medΝutrition Publications.

Βιβλιογραφία:

1. Craig W.J., Mangels A.R.: Position of the American Dietetic Association: Vegetarian diets. J. Am. Diet. Assoc., 2009, 109, 1266-1282.

2. Hergenrather J, Hlady G, Wallace B, Savage E. Pollutants in breast milk of vegetarians. N Engl J Med. 1981 Mar 26;304(13):792.

3. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine, National Academies. Dietary Reference Intakes (DRIs) for Energy, Carbohydrate, Fiber, Fat, Fatty Acids, Cholesterol, Protein and Amino Acids. Washinghton, DC: National Academy Press;2002.

4. Messina V, Mangels R, Messina M. The Dietitian’s Guide to Vegetarian Diets: Issues and Applications. 3nd ed. Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publishers; 2011.

5. Sanders TA, Reddy S. The influence of a vegetarian diet on the fatty acid composition of human milk andthe essential fatty acid status of the infant. J Pediatr. 1992 Apr;120(4 Pt 2):S71-7.

6. Public Health Committee of the American Thyroid Association, Becker DV, Braverman LE, Delange F, Dunn JT, Franklyn JA, Hollowell JG, Lamm SH, Mitchell ML, Pearce E, Robbins J, Rovet JF. Iodine supplementation for pregnancy and lactation-United States and Canada: recommendations of the American Thyroid Association. Thyroid. 2006 Oct;16(10):949-51.

7. Κούτσικας Κωνσταντίνος. «Κρέας; Όχι ευχαριστώ. Οδηγός διατροφής για χορτοφάγους» Εκόσεις mednutrition.